İçindekiler:
Ampütasyon Nedir?
Ampütasyon bir uzvun uygun olan seviyeden kesilip alınmasıdır. Bu tıbbi amaçla yapılan ampütasyon tanımıdır. Ampütasyon genel bir terimdir. Sadece tıbbi müdahale olarak yapılan işleme ampütasyon denmez. Kişinin kaza sonucu kolu veya bacağı kopmuşsa buna da ampütasyon ismi verilir. Daha tanımlayıcı olması amacı ile travmatik ampütasyon terimi kullanılır.
Travma cerrahisinde ezilme yaralanmalarında bacakta dolaşım bozukluğu, çoklu açık kırık ve tamir edilemeyen sinir yaralanmaları da eşlik ettiği zaman dokümantasyon detaylı yapılarak Ampütasyon ameliyatı uygulanabilir.
Ampütasyon Neden Yapılır?
Ampütasyon sebepleri arasında şeker hastalığı, damar hastalıkları, travmalar, kemik enfeksiyonları ve tümörler sayılabilir. Eğer kişide şeker hastalığı var ve kişi dikkat etmiyorsa kan şekeri sürekli yüksek seyrediyorsa, ilerleyen zamanla birlikte ayakta yaralar çıkmaya başlayacaktır.
Şeker hastalığı aynı zamanda yara iyileşmesini bozar. Ayakta çıkan yaraların iyileşmemesi sonucunda mecburen ampütasyon yapılır. Bunun dışında bacakta oluşan damar tıkanıklıkları açılamazsa bacağın beslenmemesine bağlı olarak bacakta yaralar açılır.
Sonuç olarak ampütasyon yapmak gerekebilir. Ciddi açık kırıklarda, ateşli silah yaralanmalarında iyileşme potansiyeli görülmüyorsa ampütasyon bir tedavi seçeneği olarak yapılır. Uzuv koruyucu cerrahi ile çıkarılamayacak kötü huylu tümörlerde de ampütasyon tedavi olarak yapılır. İyileşmeyen yıllarca süren kemik enfeksiyonları (kronik osteomiyelit) uygun yerde ise ampütasyon yapılır.
Ampütasyon Seviyesi Nasıl Belirlenir?
Ampütasyon için belirlenmesi gereken en önemli konu ampütasyon seviyesidir. Ampütasyon seviyesi şeker hastalığı ve damar tıkanıklıklarında anjio yapılarak belirlenir. Yapılan anjio sonucunda açılabilen damarlar açılır. Açılamayan seviyenin aşağısı yani beslenemeyecek kısım ampüte edilir.
Özellikle şeker hastalarında ampüte edilen seviyede de daha sonra yaralar açılabilir. Eğer böyle durumlar olur ve yaralar kapanmazsa ampütasyon daha üst seviyeden yapılır. Tümörlerde ise tümörün tamamını çıkarmaya yetecek güvenli en alt seviye ampütasyon seviyesi olarak seçilir.
Kronik osteomiyelit (iyileşmeyen kemik iltihabı) durumunda ise enfekte olan kemik kısmının tamamının çıkarıldığı en alt seviye ampütasyon seviyesi olarak belirlenir.
Ampütasyon Sonrası Yaşam
Ampütasyon sonrası ile ilgili olarak en önemli olan konulardan biri kişinin psikolojidir. Ampütasyon sonrası kişinin psikolojik destek alarak bundan sonraki hayatını ruhsal olarak daha sağlıklı geçirmesi önemlidir. Bununla birlikte kişinin ampütasyon yarası kapanıp iyileştikten sonra protez yaptırılır.
Kişi protez ile yaşamaya zaman içinde alışır ve protez kişinin bir parçası olur. İyi yapılmış bir protez ve kişinin uyumu ile birlikte ampütasyon yapılan kişi günlük yaşamını en iyi şekilde idame ettirebilir.