Ayak Başparmak Eğriliği (Halluks Valgus) Tanı ve Ameliyatı

Halluks Valgus ayak başparmak eğriliğidir ve ayak başparmak çıkıntısı olarak da bilinir. Cerrahi tedavisinde kemik ve yumuşak doku işlemleri yapılır. Kemiğe yapılan kesilerle eğrilik düzeltilir. Yumuşak doku dengesi sağlanır. Ağrısız ve düzgün bir ayak başparmak eklemi elde edilir.

Halluks Valgus Ameliyatı

Preop Planlama: Ameliyat öncesi çekilen basarak ayak röntgenleri ile eğrilik açıları hesaplanır. Doğru planlama için yük vererek çekilen grafikler kullanılır. Eğriliğin derecesine göre ve hasta muayenesine göre cerrahi tekniğe karar verilir.

Ameliyat Öncesi Anestezi Hazırlığı: Anestezi tetkikleri ve muayenesi ameliyat öncesinde yapılır. Operasyon öncesinde anestezi şekline karar verilir. Genel anestezi veya spiral anestezi yapılabilir.

Cerrahi Tekniğin Planlanması: Eğriliğin derecesine göre düzeltme yeri ve miktarı belirlenir. Eğriliğin ileri derece olduğu vakalarda nüks engellemek için proksimal osteotomiler tercih edilir. Eğriliğin hafif olduğu vakalarda distal osteotomiler tercih edilir. Hiperlaksite olan olgularda tarak kemiği üst tarafındaki ekleme artrodez yapılabilir. Romatoid artrit veya başparmak ekleminde kireçlenme olan olgularda başparmak eklemi dondurma ameliyatı gerekebilir

Ameliyat Sonrası Süreç: Distal osteotomi yapılan hastalar ameliyattan 1 gün sonra Halluks Valgus terliği ile topuğa basarak yürüyebilir. Alçı ya da ateş gerekmez. Proksimal osteotomi veya artrodez gereken olgular 3-4 hafta atel tedavisi uygulanır. Röntgende ve klinik olarak kemik kaynadığında tam yük verdirilir. Bu süreç 6 haftayı bulmaktadır.

Nedir?

Ayak Başparmak Eğriliği (Halluks Valgus) ayak birinci tarak kemiğinin içeriye doğru yer değiştirmesiyle başparmağın eğrilmesi olarak tanımlanmaktadır. Fakat bu tanımlama bazı durumlarda yetersiz kalabilmektedir. Özellikle hastalığın ileri evrelerinde başparmağın rotasyonu da bulgulara eşlik etmektedir.

Neden Olur?

Halluks Valgus (Ayak Başparmak Eğriliği) oluşmasının tek bir sebebi yoktur. İçsel ve dışsal sebepler olarak ikiye ayırarak inceleyebiliriz.

Dışsal Sebepler:

Ayakkabı kullanımı; halluks valgus gelişiminde dışsal faktörler içinde en sık karşımıza çıkan sebep ayakkabı kullanımıdır. Tarak kemiğinin uç kısmına hiçbir kas veya tendon yapışmaz. Bu nedenle özellikle sıkı ayakkabı kullanımı gibi dışardan gelecek kuvvetlerin deforme edici etkisine eklemin mukavemeti düşüktür.

Ayakkabı kullanmayan toplumlarda halluks valgus görülme sıklığının daha az olduğu tespit edilmiştir. Ergenlik ve gençlik çağında ortaya çıkan halluks valgusta ayakkabı kullanımının etkisi daha azdır. Burada daha ziyade genetik faktörler devreye girmektedir. Yüksek topuklu ayakkabılarda özellikle halluks valgus gelişimi için suçlanmaktadır.

İçsel Sebepler:

Genetik Faktörler; halluks valgus gelişiminde çok önemli yer tutmaktadır. Birçok görüşe göre genetik yatkınlık hastalığın başlamasına neden olmakta, ilerlemesinde ise ayakkabı kullanımı gibi dışsal sebepler rol almaktadır. 

Cinsiyet; halluks valgus kadınlarda oldukça sık görülmektedir. Kadınlarda erkeklere göre 9 kata kadar daha sık görülür.

Bağ gevşekliği olan kişiler halluks valgus gelişimine daha yatkındırlar. Aynı şekilde yaşın ilerlemesi ile birlikte hastalık görülme sıklığıda artmaktadır.

Halluks valgus gelişiminde rol oynadığı düşünülen bir diğer sebep pes planus (düz tabanlık) olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca çeşitli romatizmal hastalıklara da eşlik edebilir (örneğin romatoid artrit).

Tedavisi

Halluks valgus tedavisi hastalığın şiddetine göre değişmektedir. Başlangıçta hastalığın ilerlememesi için çeşitli önlemler alınır. Bunlar yüksek topuklu ayakkabı kullanmamak, rahat geniş ayakkabıları tercih etmek, gece ateli kullanımı ve parmak arası silikon kullanımı gibi kişi tarafından uygulanabilecek yöntemleri içerir. Aynı şekilde çeşitli parmak egzersizleri de uygulanabilir. Fakat bunların hiçbiri oluşmuş olan deformiteyi eski haline çevirmez. Deformiteyi düzeltebilecek tek yöntem ameliyattır.

Ameliyatı

Halluks valgus ameliyatı nasıl yapılacağı muayene ve çekilen ayak röntgenine göre karar verilir. Sadece yumuşak doku ameliyatından, törpüleme, kemik düzeltme ve eklem dondurma ameliyatına kadar birçok ameliyat şekli tanımlanmıştır. Yapılacak olan ameliyat yine hastalık şiddetine göre belirlenmektedir.