İçindekiler:
El Bileği Kırığı Nedir?
Karpal kemikler ve ön kol kemikleri, el bileği anatomisini oluşturan kemiklerdir. Burkulma, düşme, çarpma, ezilme gibi travmalar sonrasında el bileği eklemini oluşturan bu kemiklerden herhangi birisinin kırılmasına el bileği kırığı denir. Travmanın şiddetine, kemik yapısının durumuna, hastanın yaşına göre el bileği kırıkları farklılık gösterebilir. Kapalı, açık, tek parça, çok parça, eklem içi veya eklem dışı olmak üzere farklı şekillerde el bileği kırık tipleri mevcuttur.
El Bileği Kırığı Belirtileri Nelerdir?
Travma sonrası el bileği ve çevresindeki kemik ve yumuşak dokuların, maruz kaldığı travmaya farklı şekillerde yanıtı olur. Belirtiler travmanın şiddetine ve hastanın kemik kalitesinin durumuna göre değişmektedir. Yüksek enerjili, şiddetli travmalar sonrası el bileğinde ciddi şekilde ağrı, şişlik morarma ve şekil bozukluğu görülebilirken; basit bir el bileği kırığı sonrası sadece ağrı bulgusu görülebilmektedir.
El Bileği Kırığı Tanısı Nasıl Konulur?
El bileği travması sonrasında el bileği ve çevresinde şiddetli ağrı, şişlik morarma veya şekil bozukluğu bulgularından herhangi birisinin görülmesi durumunda; mutlaka doktorlara başvurulmalıdır. Acilde veya ortopedi polikliniğinde hasta görülerek fizik muayenesi yapılır. Muayene sonrasında uygun bölgeler için röntgen, tomografi veya MR gibi görüntüleme tetkikleri istenerek kesin tanı konulmaktadır.
El Bileği Kırığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
El bileği kırığı tedavi seçimi birçok değişkene göre farklılık gösterir. Bazı el bileği kırıklarında basit bir bandajlama yeterli olurken bazılarında ise cerrahi tedavi gerekmektedir. El bileği kırığının tipine göre tedavi planı ortopedik cerrahlar tarafından seçilerek tedavisi başlanır. Acil ve ağrılı bir durum olduğu için etkin ve hızlı bir şekilde tedavisi başlanması gereken bir hastalıktır.
El Bileği Kırığı Alçı ile Tedavisi
El bileği kırıklarının tedavisinde en önemli yöntemlerden bir tanesi alçı tedavisidir. Güncel literatür bilgileri ve klinik tecrübe ışığında cerrah el bileği kırığının sınıflamasını yaparak uygun olan hastalarda alçı tedavisi uygulayabilir. Alçı, el bileği kırığının nihai veya geçici (cerrahiye kadar geçen süreçte) tedavisinde aktif olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir.
El Bileği Kırığı Cerrahi Tedavisi
El bileği kırığının ciddiyetine, kırığı tipine ve hastanın yaşına ve beklentisine göre tedavi yöntemine karar verilir. Cerrahi dışı tedavi yöntemleri ile uygun şekilde tedavi edilemeyecek olgularda el cerrahisi tedavisi tercih edilmelidir. Cerrahi tedavinin; erken eklem hareketi, daha hızlı sosyal hayata dönüş ve daha anatomik iyileşme gibi avantajları mevcuttur.
El Bileği Kırığı Ameliyatı
Literatürde el bileği kırıklarının cerrahi tedavisinde farklı uygulamalar tanımlanmıştır. Eksternal fiksatör ile dışardan tespit, K telleri ile kapalı ameliyat, vida veya plak vida kombinasyonları bu ameliyatlardan bazılarıdır. El bileği kırığının durumuna göre hastaya bu ameliyatlardan herhangi biri uygulanır. Bölgesel veya genel anestezi altında, ortopedi cerrahi tarafından gerçekleştirilen bir operasyondur.
El bileği kırığı iyileşme belirtileri nelerdir?
El bileği kırıkları ister cerrahi ister cerrahi dışı yöntemler ile tedavi edilsin; en önemli iyileşme bulgusu kırık bölgesindeki ağrının azalmasıdır. İyileşme döneminde kırık esnasında oluşan kanama ve doku hasarı azalarak, yerini kaynama (kallus) dokusuna bırakır. Bu sayede kırık bölgesinde ağrı azalır, patolojik hareketler azalır ve el bileği fonksiyonları tekrar kazanılır. El bileği kırığının iyileşmesi süresinde, önce klinik iyileşme görülür sonrasında ise radyolojik iyileşme (röntgende kemiğin kaynaması) görülür.
El bileği kırığı alçı süresi nedir?
El bileği kırığının alçı içinde iyileşme süresi; kırılan kemiğe, hastanın yaşına, beslenme durumuna, sigara kullanımına ve metabolik durumuna göre değişmektedir. Alçıda kalma süresi mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. Çünkü uzun süren alçı uygulamaları; kemik ve yumuşak dokularda erime ve eklem sertliği komplikasyonları yaratabilir. Skafoid kırıkları alçı içerisinde ortalama 6-8 haftada kaynamakta iken, radius alt uç kırıkları ortalama 4 hafta alçıda tutulur.
El bileği kırığı kaç günde iyileşir?
El bileği kırıklarında iyileşme süresi kırığın tipine, hastanın yaşına ve metabolik durumuna göre değişkenlik gösterir. Çocuklarda görülen basit yeşil ağaç tipi el bileği kırıkları yaklaşık 15 günde iyileşirken, osteoporotik yaşlı kadınlarda bu süre 6-8 haftayı bulmaktadır.
El bileği kırığı ameliyatı zor mu?
El bileği vücudun en önemli ve en fonksiyonel eklemlerinden bir tanesidir. Bütün Eklem içi kırıklar, kırık cerrahisi sonrası ağrısız ve fonksiyonel bir eklem elde edilmesi adına tam anatomik dizilim sağlanacak şekilde ameliyat edilmelidir. Eklemde herhangi bir basamaklanma veya düzensizlik kabul edilemez. Mükemmeliyet, emek ve bilgi birikimi gerektiren bir cerrahi olması nedeniyle el bileği kırıkları, tecrübeli bir ekip tarafından ameliyat edilmelidir.
El bileği kırığı sonrası hareket kısıtlılığı olur mu?
El bileği kırığı veya diğer eklem içi kırıklar sonrası rehabilitasyon dönemlerinde en sık karşılaşılan sorunlardan bir tanesi eklem sertliği dediğimiz hareket kısıtlılıklarıdır. El bileği kırığı ister cerrahi ister cerrahi dışı yöntemlerle tedavi edilsin, değişen sürelerde hareket kısıtlılığı görülmektedir. Klasik bilgi olarak cerrahi tedaviler sonrası daha erken hareket verildiği için, alçı ile kırık tedavisine göre daha kısa rehabilitasyon süresi ve daha az hareket kısıtlılığı görülür.
El bileği kırığı alçı sonrası egzersiz nasıl olur?
El bileği kırığının alçı ile tedavilerinde yaklaşık 4-6 hafta süren alçı uygulamaları sonucu değişen derece ve sürelerde hareket kısıtlılığı görülmesi kaçınılmazdır. Bu hareket kısıtlılığın engellenmesinde en önemli silah vakit kaybetmeden fizik tedavi ve rehabilitasyonun başlamasıdır. Alçı çıkarıldıktan hemen sonra, doktorların önerileri çerçevesinde evde veya bir fizik tedavi merkezinde rehabilitasyon başlanması kırık tedavisinin en önemli basamaklarından bir tanesidir.
El bileği kırığı sonrası ödem olur mu?
Ödem, travmanın şiddeti sonucu kemik ve yumuşak dokunun verdiği cevaptır. Travma sonrası yaralanan bölgede bu yanıta bağlı inflamatuar hücreler birikerek bazı mediatörler salgılar, bu mediatörler bölgede ödemi yani iyileşme işlemini başlatır. El bileği kırığı sonrası ödem, şişlik, ağrı gibi semptomların olması kaçınılmazdır. Doğal bir sürecin göstergesi olan kırık bölgesi ödemi, hasarlanan dokunun savunmaya geçtiğinin ve korunmaya alındığının göstergesidir.
El bileği kırılırsa ne olur?
Travma sonrası el bileğinde kırık şüphesi var ise bunun olmazsa olmaz bulgusu ağrıdır. Ağrısız bir el bileği kırığı neredeyse imkansızdır. Ağrı şiddeti, kişinin ağrı eşiğine ve kırığın büyüklüğüne göre değişkenlik gösterir. Ayrıca travma sonrası el bileği çevresinde görülen şişlik, ödem, morarma ve şekil bozukluğu kırığı işaret eden önemli bulgulardır. Nadiren özellikle trafik kazası gibi yüksek enerjili travmalarda açık kırıklar ve elde kan dolaşımı bozukluğu görülebilir.
El bilek kırığı ne kadar alçıda kalır?
El bileği kırıklarında alçı süresinin belirlenmesinde en önemli kriter kırığın hangi kemikte olduğudur. El bileği eklemini oluşturan skafoid kemikteki kırıkların alçı ile tedavisinde bu süre yaklaşık 6 haftadır. Ön kol kemiklerinden Radiusun alt ucunda olan kırıklarda ise bu süre ortalama 4 haftadır. Alçı süresinin belirlenmesinde bir diğer parametre ise kırığın yapısıdır. Örneğin ekleme uzanan kırıklar eklem dışı kırıklara göre daha geç iyileşir. Yaş da alçı süresinin belirlenmesinde önemlidir. Örneğin çocuk el bileği kırıkları daha hızlı kaynarken, osteoporotik ileri yaş hastalarda kaynama ve alçı süresi uzamaktadır.
El bilek kırığı nasıl çabuk iyileşir?
El bileği kırıklarında iyileşme sürecini hızlandırmada anahtar kelime doğru tedavi uygulanmasıdır. Acil polikliniklerinin yoğunluğu veya ortopedi poliklinik randevularının gecikmesi, uygun tedavi ulaşımını geciktirmektedir. Tecrübeli bir ortopedi hekimi tarafından, en hızlı şekilde tedavi başlamalı ve süreç yönetilmelidir. Alçı bakımı, cerrahi yapıldı ise yara bakımı, pansumanların uygun şekilde yapılması, doğru beslenme ve sigara içilmemesi el bileği kırığının hızlı iyileşmesi için yapılması gereken önemli basamaklardır.
El bileği kırığı kaç günde kaynamaya başlar?
El bileği kırıklarında kaynamaya başlama süresi kırığı sabitlenme süresi ile paraleldir. Kırığın tespiti (sabitlenmesi) işlemi sonrası kaynama işlemi hemen başlar. Kaynamanın ilerlemesi ve hastanın bunu hissetmesi ikinci haftada başlar ve hasta ağrılarında azalma hisseder. Hastanın hissettiği kaynama hadisesine klinik iyileşme denir ve bu durum ortalama 4. Haftada tamamlanır. Röntgende doktorun gördüğü kaynamaya ise radyolojik kaynama denir ve bu durum ortalama 6-8 haftadır. Klinik tamamlanmanın görüldüğü 4. Haftada alçı çıkarılıp hareket başlanmalı ve rehabilitasyon süreci başlatılmalıdır.
El bileği kırığı ameliyatsız iyileşir mi?
El bileği kırıklarının önemli bir bölümünde ameliyatsız tedaviler uygulanmaktadır. Kırık tedavisinin seçilmesi ortopedi doktoru tarafından yapılır. Eğer kırığın tipi ameliyat gerektiriyorsa cerrahi tedavi seçilmelidir. Hastanın ısrarla ameliyatsız tedavi seçeneği için doktorunu zorlaması uygun değildir. Böyle bir durumda kalıcı sakatlık sorunları görülebilir. Özellikle çocuk hastalar ve ileri yaş hastalarda görülen el bileği kırıklarında ameliyatsız tedaviler daha büyük oranda tercih edilmektedir.
