Hamilelikte ortopedik problemler genellikle bel, kalça ve el bileği bölgesinde görülmektedir. Hamilelikte vücutta birçok fizyolojik ve hormonal değişiklikler olmaktadır. Hamilelikte birlikte kilo alımı ve vücutta sıvı birikimi olmaktadır. İlerleyen gebelik ayları birlikte çeşitli hormonların vücuttaki seviyeleri değişmektedir. Bu değişimler kas iskelet sistemini de önemli ölçüde etkilemektedir. Hamilelikle birlikte sırt ve bel ağrıları daha sık görülmektedir. Kalça, el bileği ve diğer ortopedik problemler daha az sıklıkta görülmektedir.
İçindekiler:
Hamilelikte Bel Ağrısı
Hamilelikte en sık görülen ortopedik problemlerden biri bel ağrısıdır. Bazı kaynaklara göre hamilelikte bel ağrısı görülme ihtimali %80’lere kadar ulaşmaktadır. Bunun nedenleri arasında bebeğin rahim içinde büyümesiyle kilonun artışı ve kadının ağrılık merkezinin ön tarafa doğru yer değiştirmesi sayılabilir. Eğer kadında daha önce bel fıtığı varsa hamilelikte bel fıtığı semptomlarında artış görülebilmektedir. Hamilelik sırasında salgılanan relaksin hormonu eklemlerde esneklik artışına sebep olmaktadır. Artan esneklik tüm eklemleri etkiler. Kuyruk kemiği ve leğen kemiği arasındaki eklemde de esneklik artışı olur bu durumda bel ağrısına benzer ağrı yapabilir.
Hamilelikte Kalça Ağrısı
Hamilelikte ortaya çıkabilen bir diğer önemli problem kalça ağrısıdır. Hamilelik sürecinde kalçada temel olarak iki problem oluşabilir. Bunlardan biri kalçanın geçici osteoporozu (transient osteoporoz) ve femur başı avasküler nekrozu. Kalçanın geçici osteoporozu (transient osteoporoz) genellikle kendini sınırlar ve hamilelik sonrasında 6-8 ay içinde kendiliğinden düzelir. Genellikle ani şiddetli kasık ağrısı ile başlar. Ayakta durmakla ağrı artar, istirahat ile ağrı rahatlar. Kalça eklemi hareketleri ağrılıdır. Femur başı avasküler nekrozu ilerleyici bir rahatsızlıktır kendiliğinden geçmeyebilir. Ağrısı yine aynı şekilde kasık bölgesinde hissedilir. Ayakta durmakla ağrı artar fakat istirahat ile rahatlamayabilir. Geçici osteoporoz ile avasküler nekroz ayrımı muayene ile tam olarak yapılamaz. MR görüntüleme yapılarak kesin tanı koyulabilir. Her iki hastalığında tedavisinin başlangıç aşamasında kişiye koltuk değneği verilerek etkilenen taraf üzerine basmaması istenir. Kalçanın geçici osteoporozu ilaç ile kendiliğinden düzelebilirken, femur başı avasküler nekrozu tedavisinde ameliyat ihtiyacı olabilir.
Hamilelikte Kasık Ağrısı
Gebelikle artan relaksin ve progesteron hormonları eklem bağlarında gevşemeye yol açar. Özellikle pelvis kemiklerde gerek bebeğin büyümesi gerek eklem bağlarının gevşemesi pubik eklemde genişleme yol açmaktadır. Ortalama 1-2 cm genişleme olabilir. Fakat fazla ayrışma bazen artritik değişikliklere yol açarak osteotis pubis denilen rahatsızlığa yol açar. Karın ön duvarı ve aşağı yerleşimli bu eklem pubik bölge ağrılarına yol açabilmektedir. Pubik bölge gebeliğe bağlı tüm yük ve streslerin bindiği noktalardan biri olup etkilenmesi kolaydır.
Hamilelikte Diz Ağrısı
Gebelikte en önemli diz ağrısı sebeplerinden biri diz kapağı ağrısıdır. Artan kilolar diz kapağına binen basıncı daha fazla artırmaktadır. Özellikle çömelme ve merdiven kullanma ile kapağa binen basınç artar. Gebelik öncesi hafif diz ağrısı olanlar gebelik döneminde ağrılı olmaya daha meyildir.
Hamilelikte Parmak Ağrısı
Hamilelikte sıvı artışı ile birlikte el ve ayaklarda şişmeler olabilmektedir. El bileğinde görülen bu ödemler sinire baskı yaparak sinir sıkışma semptomlarına neden olabilmektedir. Hamilelikte karpal tünel sendromu görülme ihtimali artmaktadır. Karpal tünel sendromu el bileğinden geçen bazı parmakların duyusunu alan median sinirin baskı altında kalarak sıkışması sonucunda oluşan bir hastalıktır. Hamilelikte oluşan karpal tünel sendromu bebek doğduktan sonra genellikle düzelir. Bu rahatsızlık hamilelikte görüldüğünde el bilek splintleri ve çeşitli egzersizlerle şikayetler rahatlatılmaya çalışılır. Çok nadiren şikayetler çok şiddetli olabilir. Böyle durumlarda lokal anestezi ile sinir gevşetme ameliyatı yapılabilir.
Hamilelikte El Bileği Ağrısı
Hamilelikte el bileğinde özellikle başparmak tarafında ağrı görülebilir. Başparmak hareketleri ile artan ağrı ile karakterize bu hastalığa De Quervain hastalığı denmektedir. Bu hastalık başparmağı havaya kaldıran tendonların kılıfındaki ödem artışından kaynaklanır. Hamilelik sonrasında bebeğe bakım verme sırasında da ortaya çıkabilmektedir. Genellikle soğuk uygulama, başparmak destekli el bileklikler ve ilaç kullanımı ile iyileşmektedir. Geçmediği durumlarda lokal steroid enjeksiyonları ile şikayetler kontrol altına alınabilir.
Hamilelikte Topuk Ağrısı
Plantar Facia ayak tabanının en güçlü bağıdır. Ön tarak kemiklerinden topuğa doğru uzanır ve ayak arkını oluşturmaktadır. Artan kilolar ile birlikte bu Plantar fasial bağda gerilmeye bağlı inflamasyon gelişir. Topuk ağrısı ön planda olup özellikle sabahları yataktan kalkarken şiddetli ağrı meydana gelir.
Hamilelikte Bilekte Sinir Sıkışması
Sıvı retansiyonu sonucu oluşan ödem özellikle el bileklerinde sinir sıkışmasına yol açabilir. Karpal tünel sendromu denilen el bileğinde median sinir sıkışması sık görülür. El bilek hareketleri ağrılı ve el parmaklarında uyuşma ve karıncalanma görülebilir. İkinci sıklıkla ise yine ayak ödemlerine bağlı ayak bileğinin iç bölgesinde ağrı ve yanmanın eşlik ettiği tarsal tünel sendromu görülebilmektedir.
Hamilelikte El ve Ayak Ödemi
Sıvı retansiyonu gebelerin %65-70 inde sık görülen problemlerden biridir. Özellikle hamileliğin ilerleyen günlerinde ayaklarda ödem nedeniyle kalınlaşma ve şişlikler görülür. Bunun sebebi değişen hormonsal yapılar ve özellikle bebeğin büyümesi ile pelvik damar ve lenf yollarına olan basılardır. Bu durum ayaklarda lenf ve toplardamarların akışını yavaşlatıp ayak ve ayak bileklerinde şişlikler ve ödemlere yol açabilir. Ayrıca ödem ile birlikte bacak kaslarında ağrı ve kramplara görülmesi olasıdır.
Hamilelikte Röntgen Çekilir Mi?
Hamilelerin röntgen çekilmesi önerilmez. Özellikle hamileliğin ilk üç ayında radyasyonun, gelişen bebek üzerindeki olumsuz etkileri çok daha fazla olabileceğinden uzak durulması önerilir. Çok mecbur haller dışında hamilelik süresinde röntgen çekilmemesi önerilir.
Hamilelikte Tomografi Çekilir Mi?
Tomografi en yüksek oranda radyasyon içeren görüntüleme tetkiklerinden biridir. Bu nedenle hamile kişilere tomografi çekilmesi hiç önerilmez. Ancak hayati durumlarda çekilebilir.
Hamilelikte MR Çekilir Mi?
MR da iyonize radyasyon yoktur. Bu nedenle hamile kişilere MR çekilmesinin teorik olarak bir zararı yoktur. Fakat yine de gerekli değilse MR çekiminin hamilelikte sonrasına bırakılması daha iyi olabilir.
