İçindekiler:
Omuz Bankart Lezyonu Nedir?
Bankart yapısı, omuz eklemi içerisinde bulunan ve omuzun öne veya arkaya doğru çıkmasına engel olan yumuşak doku bariyerleridir. Omuz ekleminde omuz başının yuvasını oluşturan glenoid kemiğinin ön ve arka kısımlarında bulunur. Omuz travmaları esnasında bu bariyerler yaralanırsa omuz ekleminde çıkık meydana gelir. Omuz çıkıkları genellikle öne doğru olduğundan en sık ön bankart daha az sıklıkla ise arka bankart yapısı yaralanır. Bu yaralanma sonrası omuzda çıkık meydana gelir. Eğer yaralanan bankart dokusu iyileşmez veya cerrahi olarak tamir edilmezse; hastada tekrarlayan omuz çıkığı görülür.
Omuz Kemik Bankart Lezyonu Nedir?
Omuz çıkığı esnasında yaralanan bankart yapısı, kendisine yapışık olarak bir parça kemik de içeriyorsa bu yaralanmaya kemik bankart lezyonu (bony bankart) denir. İzole bankart yaralanmalarına göre daha kompleks tedaviler gerektirebilirler.
Omuz Bankart Lezyonu Bulguları Nelerdir?
Omuz bankart lezyonu olan hastaların hikayelerinde mutlaka bir omuz travması, buna bağlı hastada bariz bir çıkık veya çıkma hissi öyküsü mevcuttur. Omuz yerine konulduktan sonra hasta günlük hayata döndüğünde; omuzda tekrarlayan çıkıklar, tekrar çıkma olması korkusu ve omuz ağrısı şikayetleri görülebilir. Ortopedi hekimi tarafından yapılan değerlendirmede, omuzda çıkma korkusu, omuzun öne veya arkaya doğru kayması veya genel eklem elastikliğinde artış gibi bulgular görülebilmektedir.
Omuz Bankart Lezyonu Neden Olur?
Omuz bankart lezyonunun nedeni omuz travmalarıdır. Omuza gelen yük sonucunda eklemde öne, arkaya ve dışa doğru dönmeler görülebilir. Bu yükün omuzun taşıma kapasitesini geçmesi sonucu bankart dokusu yırtılır ve travma omuz ekleminde çıkık ile sonuçlanır. İlk omuz çıkığı sonrası oluşan omuz bankart lezyonu veya kol kemiği baş kısmında ezilme (hill sacks lezyonu) ise tekrarlayan omuz çıkığına neden olmaktadır.
Omuz Bankart Lezyonu Tanısı Nasıl Konulur?
Omuz çıkığı sonrası hasta acil servise başvurur. Acil serviste hastanın omuzu yerine oturtulur ve bandaja alınır. Omuz çıkığının tanısında ve redüksiyon (eklemin yerine oturtulması) sonrası değerlendirilmesinde x-ray röntgen tetkiki yapılır. Omuz çıkığının acildeki tedavisinden sonra yaklaşık 10 günlük bandaj ve ağrı kesici tedavisi sonrası hasta poliklinikte tekrar değerlendirilir ve MR görüntülemesi istenir. MR incelemesinde görülen bankart lezyonu ile tanı kesinleştirilmiş olur.
Omuz Bankart Lezyonu Eşlik Eden Hill Sacks Lezyonu Nedir?
Omuz çıkığı esnasında kol kemiği üst ucu (humerus başında) kemik ezilmesi sonrası elma yeniği görüntüsü oluşur. Kemikteki bu ezilmeye hill Sacks lezyonu denir. X-ray röntgen veya omuz MR ile tanısı konulur. Hill Sacks Lezyonları tekrarlayan omuz çıkığı açısından kolaylaştırıcı bir yaralanma olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle büyük, geniş hill sacks lezyonları omuz artroskopisi esnasında onarılmalıdır.
Omuz Bankart Lezyonu Ameliyatı
Omuz bankart lezyonunun iyileşme potansiyeli düşüktür. Omuzu çıkan hastalarda sonraki dönemde, günlük hayatta küçük travmalar ile tekrar omuz çıkıkları görülebilir. Omuz bankart lezyonu gelişen hasta 20 yaşından küçük ise hasta takip edilir ve 2. çıkık gelişir ise ameliyat önerilir. 20 yaş üstünde görülen omuz bankart yaralanmalarında ise 2. Kez çıkık beklenmeden operasyon yapılmalıdır.
Omuz bankart lezyonu cerrahisinde çeşitli teknikler tanımlanmıştır. Genel olarak artroskopik olarak (kapalı ameliyat) bankart yaralanması tamir edilir. Artroskopi esnasında başta şiddetli ezilmeler mevcut ise (geniş hill sacks lezyonu), bu boşluk da yumuşak doku ile doldurulur (remplissage ameliyatı). Eğer tekrarlayan çıkıklar sonrası omuz yuva kemiğinde (glenoid) ciddi hasarları gelişmiş veya kapalı artroskopik operasyon başarısız olmuş ise açık cerrahi (letarjet ameliyatı) yapılması gerekmektedir.
Omuz Bankart Lezyonu Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi Gerekli Mi?
Omuz bankart lezyonu operasyonları sonrası ister kapalı ister açık cerrahi yapılmış olsun, mutlaka fizik tedavi gerekmektedir. Eklem ameliyatları sonrası; yumuşak dokudaki cerrahi müdahaleler ve eklemin hareketsiz bırakılmasına bağlı hareket kısıtlılıkları ve kas kayıpları olur. Hastanın eklem hareket açıklığının kazanılması, kasların eski gücüne kavuşması ve daha erken sosyal hayata dönebilmeleri için fizik tedavi uygulamaları olmazsa olmazdır ve her hastada uygulanır.
Omuz bankart lezyonu artroskopik bankart tamiri sonrası artroskopi ameliyat içi görüntüsü.
Omuz MR T2 aksiyel kesitte ön bankart yaralanması.
Omuz MR T2 aksiyel kesitte omuz başında ezilme (hill sacks) yaralanması.
