Peroneal sinir ayak ön kısmını yukarıya kaldırma hareketi yaptırmaya yarayan kası çalıştırır. Peroneal sinir aynı zamanda topuk üzerine basarak yürüyebilmeyi mümkün kılar. Peroneal sinir hasarı olduğunda bu hareket yapılamaz.
İçindekiler:
Peroneal Sinir Hasarı Nedir?
Peroneal sinir hasarı olan kişi topuk üstünde yürüyemez. Normal bir yürüyüşte adım atarken ileriye atılan ayağın önce topuğu yere değer. Bir ayakta önce topuğun yere değebilmesi için peroneal sinirin çalışıyor olması gerekmektedir. Eğer peroneal sinir çalışmıyor ise düşük ayak oluşur ve normal yürüyüş yapılamaz.
Adım sırasında ayak önü yerde sürünebilir. Ayak önü yerde sürünmesin diye, kişi bacağını daha fazla yukarıya kaldırarak yürümeye başlar. Peroneal sinir aynı zamanda ayak üstünün bir kısmının duyusunu da alır. Sinir hasarlandığı zaman kişi ayak üstünün bir kısmını hissedemez.
Peroneal Sinir Hasarı Neden Olur?
Peroneal sinir hasarı genellikle sinirin bası altında kalması ile oluşur. Peroneal sinir bel ve kuyruk sokumundan çıkan sinirlerin birleşmesiyle oluşan siyatik sinirin dalıdır. Peroneal sinir bu seviyelerden herhangi birinde etkilenerek hasarlanabilir. Örneğin kişide bel fıtığı varsa belden çıkarken bası altında kalarak hasarlanabilir. Siyatik sinirin bası altında kalması ile peroneal sinir hasarlanabilir. Peroneal sinirin kendisi dizin yan tarafından geçerek aşağıya ayağa doğru devam eder. Yine bu seviyede peroneal sinir bası altında kalıp hasarlanabilir.
Bası genellikle travma ile, ameliyatlar sırasında veya tümöral kitle etkisi ile olabilir. Kişide diz çevresi bir kırık oluştuysa peroneal sinir hasarı oluşabilir. Siyatik sinire bası yapan bir tümör varsa siyatik sinir hasarına bağlı peroneal sinir çalışmayabilir. Ameliyatlar sırasında bazen sinire temas edilmesi bile sinirin çalışmasını kısmen veya tamamen durdurabilir. Peroneal sinir o kadar hassas bir sinirdir ki, kişi uzun süre dizini büküp bir yere dayayarak durduğunda bile çalışmayı bir süre kısmen veya tamamen durdurabilir.
Peroneal Sinir Hasarı Tanısı
Peroneal sinir hasarı muayenesinde kişiye ayak ucunu yukarıya doğru kendine çekmesi istenir. Kişi ayak ucunu yukarı kaldırma hareketini hiç yapamıyorsa veya yapıyor ama güçsüzlük hissediyorsa peroneal sinir hasarından şüphelenilir. Yine aynı şekilde kişi ayak üstünde belli alanları hissedemiyorsa peroneal sinir hasarı olabilir.
Kesin tanı için EMG denilen sinir testi yapılır. Bu test ile peroneal sinirin hangi seviyede hangi derecede hasarlandığı tespit edilebilir. Hasarın nedenin tespit için MR, tomografi, röntgen gibi görüntüleme tetkiklerinde yardımı olur.
Peroneal Sinir Hasarı Tedavisi
Peroneal sinir hasarı tedavisi nedene yönelik olarak yapılır. Sinir eğer kırık neticesinde hasarlandı ve kırık kemik arasında kaldı ise sinirin kırık kemik arasından çıkarılması lazımdır. Kalça protez ameliyatı gibi cerrahiler sonrasında sinirin gerilmesine bağlı sinir hasarı oluştuysa sinir hasarı kendi kendine 6-12 ay içinde düzelebilir. Eğer sinire baskı yapan bir tümör (iyi veya kötü huylu olabilir) var ise tümörün alınması peroneal sinir hasarını düzeltebilecektir.
Peroneal sinir kesici delici alet ile yaralandıysa sinir tamiri ameliyatı yapılması gerekebilir. Bazen sinir hasarı hangi tedavi uygulanırsa uygulansın düzelmeyebilir. Sinirin bir daha çalışma ihtimalinin olmadığı düşünülürse, kişideki düşük ayak durumunu ortadan kaldırmak için tendon transferi ameliyatı yapılır.
Peroneal Sinir Hasarı Derecesi
Peroneal sinir hasarlandığı zaman çalışmayı her zaman tamamen durdurmaz. İletinin bir kısmını iletir bir kısmını iletmez. Bu durumda kişi ayak ucunu yukarı çekme hareketini yaparak fakat yeteri kadar güçlü yapamaz. Ayak üst kısmını hisseder ama karıncalı veya hafif uyuşuk şekilde hisseder.
Genellikle hasar derecesi ne kadar fazla ise sinir iletimi hızı o oranda düşük olacaktır. Peroneal sinir hasarı ileri derecede ise hiç sinir iletimi olmaz ve kişi ayağını hiç çekemez. Düşük ayak oluşmuş olur.
