Sporcularda Dirsek Ağrısı Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Sporcularda dirsek ağrısının en sık sebeplerinden birisi lateral epikondilittir. Genellikle poliklinikte ameliyatsız yöntemler ile tedavi edilmektedir.

Dirsek anatomisi kompleks anatomik bir yapıya sahiptir. Dirsek anatomisinin bilinmesi yaralanmaları anlamda kolaylık sağlayacaktır. Dirsek ön kol kemiklerinden Ulna ve Radius ile kol kemiği olan Humerus isimli kemiklerin bir araya gelmesi ile oluşur. Bu oluşum içindeki eklemler ise;

• Proksimal Radioulnar Eklem: Radius başı ile ulnar çentik arasında bir eklem olup ön kol kemiğine iç ve dış rotasyon hareketi yaptırır.
• Humeroulnar Eklem: Humerus kemiğine ait troklear makara ile ulnaya ait olecranon çıkıntısı arasında bir eklem olup dirsek eklemine açma kapama hareketi yaptırır.
• Humeroradial Eklem: Radius başı ile humerusa ait kapitelum arasında bir eklem olup yine dirsek eklemine açma kapama hareketini yaptırır.

Kemik dışında ise 3 adet ana bağ vardır;

• Dirsek iç kısmında radial kollateral bağ,
• Dirsek dış kısmında ulnar kollateral bağ,
• Radius ile ulna arasında anüler bağ bulunur.

Basitçe anlatımıyla dirsek eklemini oluşturan bu ana bağ ve kemiklerin fırlatma sporları ile yaralanma olasılığı yüksektir.

Sporcularda Dirsek Ağrısı Nedenleri

En sık görülen yaralanma ve problemler ise;

Ulnar Kollateral Ligament (UCL) Yaralanması: Özellikle fırlatma veya düşme esnasında dirseğin valgusa aşırı zorlanması ile meydana gelir. Hafif bir yırtık veya tam kat kopma görülebilir. Tam kopması halinde dirsekte ödem, şişlik, ağrı, stabilite kaybı ve güvensizlik gelişir. Beraberinde ulnar sinir gerilmesi ve hasarı eşlik edebilir. 

Ulnar Nörit: Dirseğin iç kısmında ve hemen cilt altı yerleşimli bu sinir yine dirseğin aşırı valgusa zorlanması, yapışıklıklar, kemik çıkıntısı olan osteofitler, aşırı kas dokusu ve ulnar sinirin subluksasyonu nedeniyle sürtünmesi ulnar sinir iltihabına yol açabilir. Bu durumda ellerde serçe ve yüzük parmağında uyuşma ve karıncalanma olabilir. Bazen de dirseğin iç kısmı ve ön kolda sadece ağrı olur.

Kapitellar Osteokondritis Dissekans: Humerus isimli kol kemiğine ait kapitellum kemiğinin eklem yüzeyinde kıkırdak hasarı gelişir. Bunun sebebi bu bölgenin yetersiz kanlanması olabilir. Mikro ve tekrarlayıcı travmalar mikrovasküler dolaşımı bozarak kıkırdak doku kaybına yol açabilir. Özellikle dirsek dış kısımda ağrı olur. Hasta dirseğinde kilitlenme ve takılma hissebilir.

Posterior Olecranon Sıkışma Sendromu: Dirseği aşırı açma, zorlu fırlatma hareketleri, tekrarlayıcı stresler ile olekranon isimli kemik yerleştiği fossa olekrani isimli çukura basınç veya komresyona yol açar. Bu durum zamanla yumuşak dokularda sıkışma, olevranonda kemik çıkıntılarının oluşumuna yol açabilir. Dirseği tam açma ile dirsek arasında ağrı ve ödem görülür. Olekranon bursit ile karışabilir.

Olekranon Stres Kırığı: Olekranon isimli kemiğin aşırı zorlanması stres kırıklarına yol açabilir. Klinik pratikte nadir görülen bir yaralanma olup aşırı antrenman ve sporlardan sonra görülür. En sık beyzbol oyuncularında görülür. Dirsek arkası kemikte ağrı ve hassasiyet olur.

Eklem Faresi: Eklem içinde serbest kıkırdakdokusu veya osteofitlerin olmasıdır. Takılma ve kilitlenmeye yol açar. Dirsekte ödem ve ağrı olur. 

Lateral Epikondilit: Dirsek dış kısmında lokal ağrı olur. Özellikle tenis sporları sonrası görülür. Ön kolun ekstansör kaslarının zorlanması ile oluşur. 

Medial Epikondilit: Dirseğin iç kısmında fleksör grubu kasların zorlanması ile olur. Golf sporu sonrası görülür. Dirsek iç bölgesinde ağrı ve şişlik oluşur. 

Olecranon Bursit: Dirsek arkası oleranon isimli kemik ile cilt arasında Bursa isimli yastıkçık vazifesi gören dokunun travma veya aşırı zorlama ile iltihaplanmasıdır. Şişme ve ağrı görülür.

Panner Hastalığı: Genç sporcularda daha sık görülür. Kapitellum isimli kemiğin vasküler dolaşımının bozulması sonucu vasküler nekroz görülür. Dirsekte derinden gelen bir ağrı vardır. Özellikle dirseğin dış 

Dirsek Çıkığı: Düşme ve travma sonrası eklem bağların yırtılması ile yerinden çıkar. Eklem kapsül yırtılması, iç yan bağ yırtığı ve Radius başı kırığı sıklıkla eşlik edebilir.

Sporcularda Dirsek Ağrısı Belirtileri

Hastalığına ve klinik duruma göre değişir. Sıklıkla;

• Ağrı: Hastanın teşhisine bağlı dirsek ağrısı belli bölge de lokal olabileceği gibi tüm dirsekte de olabilir. Medial epikondilitte ağrı iç kısımda iken lateral epikondilitte dış kısımda, olekranon bursitinde ise arkada olur.
• Ödem veya Şişlik 
• Eklem Hareket Kısıtlılığı
• Eklemde Güvensizlik
• Takılma ve Kilitlenme: Eklem iç kıkırdak hasarlarında sıkılıkla görülür.
• Ellerde Uyuşma ve Karıncalanma: Ulnar siniri n etkilendiği hastalıklarda özellikle elde 4. ve 5. parmakta uyuşma olur.
• Dirsek ve Ön Kolda Güç Kaybı

Sporcularda Dirsek Ağrısı Tanısı

Dirsek eklemin klinik olarak değerlendirilmesi ve fizik muayene yapılması ile başlanır. Hastalığın başlangıcı, oluş şekli, hangi hareketler ile olduğu ve hikâyesi önemlidir. Fizik muayenede eklem hareket açıklığı, kas gücü, şişliğin lokasyonuna bakılır. Radyolojik olarak ise en önemlileri röntgen ve MR olup gerek görülürse BT ve Ultrasonografide çekilir. Bazı hastalarda enfeksiyon şüphesi halinde kan tahlillerine bakılır. 

Röntgen kemik yapıları bir bütün olarak değerlendirmemizi sağlar. Kemiğe ait patolojileri değerlendirmede yararlı ve genellikle ilk yapılan görüntülemedir. Fakat genellikle MR ile tüm kemik ve yumuşak dokular birlikte değerlendirilmektedir. Tanıda en etkili yöntemdir.

Sporcularda Dirsek Ağrısı Tedavisi

Hastalığın tanısına göre kesin tedavisi değişir. Bazıların da ameliyat dışı tedaviler yeterli iken bazı rahatsızlıklarda ameliyat tedavisi gerekebilir. Fakat tüm bu spor yaralanmalarında ilk yapılması gerekenler şunlardır;

• Buz Uygulaması: Günde 4-5 kere 15'şer dakika buz jeli ile ödemli ve şiş bölgeye soğuk uygulaması yapılır. Buz direk olarak cilde temas etmemelidir. Buz uygulaması hem ödemi hem de ağrıyı azaltacaktır.
• Elevasyon: Yüksekte tutma şişlik veya ödemin azalmasını hızlandıracaktır. Mümkün oldukça kalp hizasının üstünde tutulur.
• Kompresyon: Elastik bandaj ile ödemli bölge komprese edilmelidir. Aşırı sıkmadan bandaj sarılır fakat çok sıkarsa ellerde ve kolda şişlik meydana gelebilir.
• İstirahat: Atel, ortez veya breys ile yaralı bölge sabit tutulmalı ve istirahate alınmalıdır.
• İlaç: Steroid olmayan ilaçlar ile örneğin ibuprofen veya Naproksen kullanılarak ağrı ve inflamasyon azaltılır. Hap veya jel, krem formları kullanılabilir.
• Eklem içi veya lokal enjeksiyonlar; PRP, Hyalunurik asit gibi biyolojik enjeksiyonlar eklem kıkırdak, eklem çevresi kas, tendon ve bağ yaralanmalarında hızlı iyileşme sağlar.

Sporcularda Dirsek Ağrısı Ameliyatı

Başlangıç ve ameliyat dışı tedavi yöntemlerine cevap vermeyen kronik problemler ile bazı akut tam kat bağ yırtıkları, kemik ve kıkırdak hasarlarında cerrahi tedavi yapılmaktadır. Yapılan cerrahi tedaviler ise; 

• Ulnar Kollateral Bağ Tamiri veya Rekonstrüksiyonu
• Lateral Kolllateral Bağ Tamiri veya Rekonstrüksiyonu
• Kompleks Dirsek Çıkığı Bağ Tamiri ve Açık Redüksiyon İnternal Fiksasyon
• Dİstal Biseps Tendon Tamiri
• Triceps Tendon Tamiri
• Dirsek Artroskopisi ile Mikrokırık ve Eklem Debridmanı
• Kubital Sinir Sendromu Sinir Gevşetme Ameliyatı
• Radial Tunel Sendromu Sinir Gevşetme Ameliyatı
• Sert Dirsek Artroskopik Gevşetme Ameliyatı
• Lateral Epikondilit Ameliyatı
• Medial Epikondilit Ameliyatı
• Eklem içi ve Dışı Kırık Cerrahisi
• Kronik Dirsek Çıkığı Cerrahisi
• Total Dirsek Artroplastisi
• Radius Başı Protez Cerrahisi

Sporcularda Dirsek Ağrısı Fizik Tedavisi

Uygulanacak egzersiz ve fizik tedavi programı tamamen bireye özgü olmalıdır. Genel olarak zayıf kasları güçlendirme, kısa ve sert olan kasları esnetme, eklem sertliklerinde eklem hareket açıklığını artırmak için bağları germe ve esneme egzersizleri verilmelidir. 

• Kas güçlendirme için izomerik ve eksantrik kol ve dirsek egzersizleri.
• Dirsek ve ön kol direnç egzersizleri.
• Denge ve koordinasyonu artıran proprioseptif egzersizler.
• Isınma ve esneme egzersizleri.