Sporcularda Diz Ağrısı Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Sporcuların maruz kaldığı ağrıların yarısından fazla diz eklemi ile ilişkilidir. Diz eklemi birçok bağ, kıkırdak ve kemiğin bir araya gelmesi ile oluşur. Vücudun en büyük eklemi olup menteşe tipi bir eklemdir. Kısaca diz eklemi yapısını oluşturan ana bileşen;

• Kemikler: Kaval (Tibia), Uyluk (Femur) ve Diz Kapağı (Patella)
• Bağlar: İç Yan Bağ, Dış Yan Bağ, Ön Çapraz Bağ ve Arka Çapraz Bağ
• Menisküsler: İç (Medial) Menisküs, Dış (Lateral) Menisküs
• Kıkırdaklar: Tüm Eklem Yüzeylerini Kaplar
• Tendonlar: Quadriceps ve Patellar Tendonlar
• Tüm bu anatomik yapılar sporcularda yaralanma sonrası ağrıların kaynağını oluşturabilir.

Sporcularda Diz Ağrısı Nedenleri

Sporcularda en sık diz yaralanmaları özellikle yumuşak dokular ile ilişkili ağrılardır. Bağ ve menisküs yaralanmaları ön planda olup ikinci sıklıkla kıkırdak hasarları gelmektedir. Diz ağrısı sebepleri ani, yüksek enerjili bir travma sonrası gelişen akut bir ağrıda olabilir, uzun süreli aşırı veya yanlış kullanıma bağlık kronik bir ağrıda olabilir. En sık görülen yaralanmalar;

• Ön Çapraz Bağ Yırtığı (Yarısından fazlasında menisküs ve kıkırdak hasarı eşlik eder.)
• Arka Çapraz Bağ Yırtığı
• Akut veya Kronik Menisküs Yırtıkları
• Kıkırdak Hasarı
• Osteokondral Lezyon
• İç Yan Bağ (Medial Kollateral Ligament)
• Dış Yan Bağ (Lateral Kollateral Ligament)
• Tendon Yırtıkları veya Tendinitler
• Kırıklar
• Çıkıklar (Sıklıkla Diz Kapağı Çıkığı)
• Aşırı Kullanım Ağrısı
• Osgood Schlatter Sendromu
• İliotibial Bant Senromu
• Biseps Femoris Tendinit
• Medial Plika Sendromu
• Pes Anserinus Tendinit ve Bursiti
• Baker Kisti

Sporcularda Diz Ağrısı Belirtileri

Ağrı ile birlikte görülebilen diğer belirtiler;

• Şişlik veya Ödem: Şişlikler yaralanan bağ veya yapıya göre değişir. Tüm diz şişebileceği gibi, lokal veya bölgesel şişmede olabilir. Örneğin; Menisküs veya çapraz bağ kopmasında tüm diz şişerken, iç yan bağ yırtığında sadece dizin iç yan kısmı şişebilir. Patellar tendinitte diz kapağının altı şişerken biseps femoris tendinitinde ise diz arka ve dış kısımda şişme görülür.
• Kilitlenme: Özellikle menisküs yırtıklarında
• Diz Ekleminde Güvensizlik Stabilite Kaybı: Örneğin ön çapraz bağ kopmasında diz öne doğu kayar ve çıkma hissi olur.
• Eklem Hareket Açıklığında Kısıtlılık
• Aksayarak Yürüme
• Güç kaybı
• Klik Sesi Gelme

Sporcularda Diz Ağrısı Tanısı

Sporcularda diz ağrısında klinik değerlendirme çok önemlidir. Ağrının oluş mekanizması, yaralanma esnasında kopma veya pat diye ses duyma, ağrının dizdeki yeri, hastalığın hikâyesi ve muayene esnasında uygulanan spesifik testler tanı koymada önemlidir. Örneğin ön çapraz bağda ön çekmece, menisküs yırtıklarında McMurrey, yan bağ yaralanmaları için valgus-varus stres testleri gibi birçok test vardır. Radyolojik olarak ise; 

• Röntgen: Özellikle kemik dokuların incelenmesi, kırık veya çıkıkların değerlendirilmesi, bağ yaralanmasını düşündüren indirek bulguların varlığına ve ayırıcı tanıda yardımcı olur.
• MR: Diz yaralanmalarında en kıymetli görüntülemedir. Özellikle yumuşak dokuların değerlendirilmesinde etkilidir.
• BT: Kemik dokuları çok detaylı gösterir.
• Tanısal Artroskopi: Genellikle tanı koymada çok nadir kullanılır.

Sporcularda Diz Ağrısının Tedavisi

Sebebe ve tanıya göre nihai tedavi değişir. Fakat başlangıç tedavisi genellikle aynıdır. Bir yaralanma sonrası;

• İstirahat ve Breysleme: Diz bölgesi dinlendirilir ve gerekirse atel veya breys ile korunur.
• Buz: Ödem ve şişliğin azalması için.
• Elevasyon: Yüksek tutulmalı diz altına yastık konulabilir.
• Kompresyon: Elastik bandaj ile şişlik baskılanabilir.
• İlaçlar: Non-steroidal antiinflamatuar ilaçlar ve jeller ile ödem ve ağrı azaltılır.
• Egzersizler: Kas gücünü artırma ve germe egzersizleri hastaya özel olarak planlanmalıdır.

Sporcularda Diz Ağrısı Ameliyatı

Hasta ve yaralanma derecesine göre bazı hastalarda ameliyat kaçınılmaz bir tedavidir. Birçok ameliyat kapalı yöntem ile yapılır. Bağ yaralanmaları kapalı artroskopi ile yapılırken kırık ameliyatları genellikle açık yöntem ile yapılır. Diz yaralanmalarında sık yapılan ameliyatlar ise şunlardır;

• Ön Çapraz Bağ Kopması Ameliyatı
• Menisküs Tamiri
• Menisektomi
• Kıkırdak Onarımı
• Mozaikplasti
• Kıkırdak Hücre Nakli
• Arka Çapraz Bağ Tamiri
• Patolojik Plika Eksizyonu
• Rüptüre Tendon Tamirleri
• Menisküs Nakli
• Diz Kapağı Dizim Cerrahisi
• MPFL Ameliyatı
• Tibial Tüberkül Osteotomisi
• İç Yan Bağ Onarımı veya Rekonstrüksiyonu
• Dış Yan Bağ Onarımı veya Rekonstrüksiyonu
• Posterolateral Köşe Yaralanması