Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Nedir?

Ayak 1. Tarak kemiği ile başparmak arasındaki eklemin kireçlenmesine halluks rigidus denir. Halluks rijidus hastalığı ilerleyici bir hastalıktır. Bu hastalıkta eklem zaman içerisinde daralır ve daha sonra hasarlanarak, hareket kısıtlılığı ve ağrıya neden olur. Halluks rigidus (başparmak kireçlenmesi) hastalığı 3 evreye ayrılır.

• 1. Evrede parmak hareket kısıtlılığı yoktur, eklemde hafif bir daralma ve küçük kemik çıkıntıları (osteofit) izlenir.
• 2. Evrede Ayak başparmağını kaldırma açısı azalır, eklemde orta derecede daralma ve kireçlenme görülür.
• 3. Evrede ayak başparmağını hasta yukarı doğru kaldıramaz, eklem hareketsiz kapalı ve ağrılı bir hal almıştır.
• Tamamen ağrılı, istirahat halinde dahi ağrı yaratan ve yürümeye engel olan bir hal almış başparmak kireçlenmesi durumudur.

Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Neden Olur?

Ayak başparmak kireçlenmesi için çeşitli nedenler gösterilmiştir. Bunların başında travma öyküsü ve genetik faktörler gelmektedir. Bunun dışında; hastanın parmağından (kırık, çıkık) geçirme öyküsü, ayağı kötü kullanacak bir meslek grubunda olmak (maraton sporcusu, işçi) veya başparmak eğriliği (halluks valgus) bu rahatsızlığın başlıca nedenleridir. Bunun dışında kötü, ergonomik olmayan ayakkabı kullanımı ve kilo da sebepler arasında sayılabilir.

Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Kimlerde Görülür?

Ayak başparmak kireçlenmesi sıklıkla orta ileri yaş grubunda görülmektedir. Ayrıca iş icabı başparmakları çok fazla travmaya maruz kalan kişiler; maraton koşucuları, işçiler gibi meslek gruplarında sık görülür. Dar ve topuklu ayakkabı giyilmesi, kilo, başparmak eğriliği olan kişiler, bu hastalık için riskli gruptadırlar. Ayak başparmak kireçlenmesinde görülen şişlik kalıcıdır ve kaybolmaz ve kan değerleri normaldir. Gut hastalığı varlığında ise ayak başparmağındaki şişlik ataklar esnasında görülür ve atak dışı zamanlarda ayak normaldir.

Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Belirtileri

Ayak başparmak kireçlenmesi hastalığının ilk ve en önemli bulgusu, başparmak üst eklemindeki ağrıdır. Daha sonra başparmak ekleminin üzerinde ele gelen kemik çıkıntısı (osteofit) görülür. Hastalık ilerledikçe başparmağı yukarı kaldırma (ekstansiyon) miktarı azalır, ağrı, hareket kısıtlılığı gibi bulgular ise artar. Hastalığın son fazında adı geçen eklemde donma, hareketsizlik ve aşırı ağrı izlenebilir.

Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Tanısı

Ayak başparmak ağrısı ile ortopedi hekimine başvuran hastanın önce hastalık hikayesi dinlenir, ayrıntılı anamnez bilgisi not edilir. Hasta başparmaktan diğer tarak kemiklerine doğru yayılan ağrı tarifler. Parmağın üst kısmında hafif şişlik (kemik osteofit çıkıntı) görülebilir. Eklemde hareket azalmış ve ağrılıdır. Bu muayeneler ışında çekilen xray röntgen tetkiki neticesinde de kesin tanı oluşur.

Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Tedavisi

Ayak başparmağı kireçlenmesi tedavisi hastalığın derecesine göre farklılık gösterir. Erken evre hastalıkta ilaç tedavisi, egzersiz, ayakkabı modifikasyonu, eklem içi enjeksiyonlar ve tabanlıklar (morton ekstansiyon ortezi) kullanılmaktadır. Orta derece kireçlenmelerde; eklemin temizlenmesi ve hareketlendirilmesi (çeliektomi) ameliyatı önerilir.

Ağrıyı tolere edemeyen ileri parmak kireçlenmeli hastalarda ise; kemik kesisi (osteotomi) operasyonları ve artrodez (eklem dondurma) operasyonları günümüzde sık ve başarılı oranda uygulanmaktadır.

Ayak Başparmağı Kireçlenmesi Ameliyatı

Ayak başparmağı kireçlenmesi ameliyatı, hastalığın şiddetine göre değişmektedir. Erken evre hastalıklarda eklemi koruyucu çeliektomi ameliyatı (kireçlenmenin temizlenmesi işlemi) yapılır. Bunun dışında ekleme binen yükü azaltmak ve hareketi artırmak adına osteotomi operasyonu yapılabilir. İleri evre eklem hasarı olan hastalara ise eklem donduran bir ameliyat (artrodez) uygulanmaktadır.

Ayak baş parmak kireçlenmesi nasıl geçer?

Ayak başparmak kireçlenmesi hastalığının başlangıç dönemlerinde tanı alması halinde ameliyatsız tedavisi mümkündür. Bu dönemde ilaç tedavileri, ayakkabı önerileri, eklem içi enjeksiyon uygulamaları ile eklem ağrısız hale getirilebilir. İleri evre ayak başparmak kireçlenmelerinde ise ameliyatsız tedavi mümkün değildir. Cerrahi tedavi yöntemleri ile ağrısız ve fonksiyonel bir ayak başparmağı elde edilir.

Baş parmakta kireçlenmeye ne iyi gelir?

Başparmak kireçlenmesini engelleme ve ilerlemesini durdurma adına 2 temel önlem mevcuttur. Bunlardan en önemlisi ayakkabı seçimidir. Bu hastalara kayık taban (rocker sole) ayakkabı giymeleri önerilir. Bu ayakkabı ile ayak orta tabanına yük aktarılır ve başparmak üzerindeki yük azaltılır. Bir diğer önemli tedbir de hastanın kilo vermesidir.

Parmakta kireçlenme nasıl anlaşılır?

Başparmak kireçlenmesi olan hastalarda en önemli bulgu ağrıdır. Ağrı dışında başparmak seviyesinde ele gelen şişlik, ayak başparmağını kaldırmada güçlük çekme, kaldıramama (ekstansiyon kısıtlılığı) ve fonksiyon kısıtlılığı görülmektedir. Bu şikayetlere sahip hasta ortopedi uzmanı tarafından muayene edilir ve çekilen xray röntgen tetkiki ile kesin tanı konulur.

Ayak başparmak kireçlenmesi tedavi edilmezse ne olur?

Ayak başparmak kireçlenmesi tedavisiz kalması durumunda ilerleyici bir hastalıktır. Ağrı şiddeti yıllar içerisinde artar. Ağrıya hareket kısıtlılığı ve fonksiyon kaybı gibi bulgular eklenir. Son olarak başparmak tamamen hareketsiz ağrılı bir hale gelir. Bu durumda ise hastanın aksayarak yürümesine sebebiyet verir.

Baş parmakta kireçlenmesinde nelere dikkat edilmeli?

Başparmak kireçlenmesinde hastanın ağrı şikayetini görmezden gelmeyip ortopedi doktoruna başvurması gerekmektedir. Erken tanı tedavide en önemli basamaktır. Tanı sonrası hasta mutlaka kilosuna dikkat etmeli, fazla kilolarını vermeli, topuklu ayakkabıdan ve dar uçlu ayakkabılardan uzak durmalı ve yorucu aktivitelerden kaçınmalıdır.

Ayak baş parmak kireçlenmesi bitkisel tedavisi mümkün mü?

Ayak başparmak kireçlenmesi tedavisinde; literatürde bitkisel yöntemler ile tedavi yoktur.

Halluks limitus ve halluks rigidus nedir?

Ayak başparmak kireçlenmesi olarak bilinen hastalığın literatürdeki ismi; halluks rigidus veya halluks limitus’tur.

Başparmak eğriliği kireçlenme ile ilişkili midir?

İleri derecede başparmak eğriliği (halluks valgus hastalığı) durumunun başparmak kireçlenmesi (halluks rigidus) ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Halluks valgus hastalığında eğriliğin derecesi arttıkça; başparmak kireçlenmesi riski artmaktadır. Genelde ileri dönemde birlikte görülen iki hastalıktır.

Başparmak kireçlenmesinde en etkili tedavi?

Başparmak kireçlenmesinde en etkili ve kesin tedavi; cerrahi tedavidir. Hastalığın derecesi yüksek ise cerrahi tedavi kaçınılmazdır. Tabi ki daha hafif vakalarda; ilaç, enjeksiyon, ayakkabı modifikasyonu ve fizik tedavi gibi yöntemler uygulanabilir. Ancak başparmak kireçlenmesi tedavisinde en etkili yöntem cerrahi tedavilerdir.

Ayak baş parmak kireçlenmesi tedavisi ağrılı mı?

Ayak başparmak kireçlenmesi ağrılı bir durumdur. Tedavide uygulanan yöntemlerin her biri halihazırda var olan ağrıyı azaltmaya yöneliktir. Cerrahi tedavilerde kemiğe işlem yapıldığı için ameliyat sonrası ilk birkaç günde ağrılar görülebilir. Hastalık uygun cerrahi tedavisinden belirli bir süre sonrasında ağrısız hale gelmektedir.

Ayak baş parmak kireçlenmesi tekrar etmemesi için nelere dikkat edilmeli?

Ayak başparmak kireçlenmesi geri dönüşü olan bir durum değildir. Sadece ayakta değil, herhangi bir eklemde kireçlenme gelişen kıkırdağın eski haline gelmesi mümkün değildir. Ancak kireçlenen eklem yukarıda bahsettiğimiz birtakım tedavilerle ağrısız ve fonksiyonel hale getirilebilmektedir.

Ayak başparmağı çıkıntısı nedir?

Ayak başparmak çıkıntısı yaratan başlıca iki hastalık vardır. Bunlardan ilki ve en sık bilinen ayak başparmak eğriliği (Halluks valgus) hastalığıdır. İkincisi ise ayak başparmak kireçlenmeleridir. Ayak başparmak kireçlenmelerinde başparmak ekleminin üst kısmında kemik çıkıntısı (dorsal osteofit) görülebilmektedir.

Her iki ayak başparmak ileri evre kireçlenmesi AP x ray görüntüsü.

Ayak başparmak kireçlenmesi tedavisinde uygulanan yüzey artroplastisi ameliyatı AP X Ray görüntüsü.